Powtórzenie wiadomości z geografii. Geografia na maturze.

Skład chemiczny atmosfery:
Azot - 78,08%
Tlen - 20,84%
Argon - 0,93%
Dwutlenek węgla - 0,03%
Gazy szlachetne - 0,02%

Warstwy atmosfery:
Troposfera - najniższa warstwa, w której skupia się aż 80% masy powietrza oraz prawie cała para wodna. W warstwie tej zachodzą procesy, które kształtują pogode i klimat na Ziemi. Warstwa ta ma grubość od 8 km (nad biegunami) do 17 km (nad równikiem).

Tropopauza - cienka warstwa przejściowa. temp powietrza wynosi tam około 80°C.

Stratosfera - warstwa siegająca do wysokości 55 km. Jej dolna część ma około 55°C, natomiast górna (ozonosfera) 0°.
Stratopauza - warstwa przejściowa o stałej temp. 0°.

Mezosfera - warstwa sięgająca do wysokości 80 km. W dolnej części ma temp. 0°, natomiast w górnej temp. spada do -90°.

Mezopauza - warstwa przejściowa na wysokości 80-85 km, o stałej temp. około -90°.

Termosfera - warstwa w której temperatura powietrza stale wzrasta. Składa się z dwóch części. Dolna częśc to jonosfera gdzie znajdują się zjonizowane gazy. Sięga ona do wysokości około 800 km. Powstają w niej zorze polarne.
Górna część termosfery to egzosfera. Jest to najbardziej zewnętrzna część atmosfery, stopniowo przechodząca w przestrzeń kosmiczną. W termosferze temperature rośnie do 1000°C.

Pogoda - Stan atmosfery w danym miejscu i czasie.

Klimat - Obserwacja pogody przez dłuższy czas na danym terenie.

Elementy klimatu:
- nasłonecznienie
- temperatura powietrza
- ciśnienie atmosferyczne
- wiatry
- wilgotność powietrza
- zachmurzenie
- opady

Czynniki klimatotwórcze:
•strefowe
- szerokość geograficzna
- wysokość słońca na niebie
- cyrkulacja powietrza
•astrefowe
- odległość od morza
- prądy morskie
- wyokość nad poziomem morza
- rzeźba terenu
•antropogeniczne
- cywilizacja
- bryza miejska ( wieje do centrum miasta)

Amplituda powietrza - rożnica między najwyższą a najniższa temperaturą w roku.

Najwyższa temp.(°) - najniższa temp.(°) = amplituda

Ciśnienie powietrza i wiatry:
+wyż baryczny
1013 hPa - średnie ciśnienie
-niż baryczny

Wiatry zawsze wieją z WYŻU do NIŻU. ( W → N )

MONSUNY:

BRYZA:

Wiatr halny (fen) - wiatr wiejący w południowej Polsce, w Karpatach. Najgwałtowniejsze wiatry tego typu wieją na Podhalu, gdzie opadają ze szczytów Tatr. Jest to ciepły i porywisty wiatr, wiejący ku dolinom. Niekiedy przynosi znaczące zniszczenia: zrywa dachy, niszczy lasy . Może mieć wpływ na samopoczucie (bezsenność, bóle głowy itp.). Wiatr halny dociera m.in. do Krakowa oraz miast Aglomeracji Górnośląskiej.
(źródło: http://pl.wikipedia.org)

Temperatura powietrza spada o 0,6°C na każde 100m wyżej.

Zadanie:
Oblicz temperaturę na szczycie o wysokości 2570m n.p.m, wiedząc, że u podnóża na wys. 1500m n.p.m temp. wynosi 8°C.

2570m n.p.m - 1500m n.p.m = 1070m

100m - 0,6°C
1070m - X

100m x X = 1070m x 0,6°C
100X = 642 | :100
X = 6,4°C - o tyle spadnie temperatura na szczycie

8°C - 6,4°C = 1,6°C - ODPOWIEDŹ

Opady:
- grad
- śnieg
- deszcz
- mrzawka

Osady:
- rosa
- szron
- szadź (zamarznięta mgła)
- gołoledź (zamarznięty deszcz)

Są 3 typy opadów atmosferycznych:
- orograficzne - związane ze wznoszącymi się ruchami powietrza wymuszonymi przez ukształtowanie powierzchni (wystepują na dowietrznych stokach gór i wybrzeżach)
- konwekcyjne - spowodowane silnym nagrzaniem podłoża i występującymi ruchami ciepłego powietrza
- frontalne - związane z frontami atmosferycznymi, na styku ciepłego i zimnego powietrza