Powtórzenie wiadomości z geografii. Geografia na maturze.

Wszechświat to troche teorii plus zadanka z czasem.

Ciało niebieskie to każdy naturalny element znajdujący się we wszechświecie.

Galaktyka to zbiór gwiazd i pozostałych ciał niebieskich.

Nasza galaktyka to Droga Mleczna.

Układ słoneczny to słońce wśród krążącymi wokół planetami.

Teoria geocentryczna - Ziema jest w centrum, a reszta krąży wokół niej - twórca Klaudiusz Ptolemeusz.
Teoria heliocentryczna - Poprawna teoria, której chyba nie trzeba tłumaczyć.

Twórca to oczywiście Mikołaj Kopernik.

Ciała niebieskie:
• gwiazda
• księżyc (satelita)
• planetoidy (niewielkie ciała niebieskie)
• meteor ("spadająca gwiazda")
• meteoryt (odłamek skalny ciała niebieskiego już na Ziemi)
• kometa (zbudowane z lodu)

Fazy księżyca:

Układ słoneczny:

Ruch Ziemi obrotowy (wirowy):
• zachód → wschód
• trwa 24h
• wokół własnej osi
- zjawisko dnia i nocy
- spłaszczenie na biegunach
- siła Koriolisa (Przykład: ciało rzucone pionowo w górę odchyli się na zachód a spadając powróci na swoje miejsce odchylając się na wschód. Ciała swobodnie spadając odchylają się na wschód wszędzie poza biegunami Ziemi.)
- passaty
- różnice czasu

Czasy:
• miejscowy słoneczny - w każdym miejscu inny
• czas strefowy - co 15° inny
np:

0°               15°    30°                 45°
|                 |                    |                   |
0°          czas śr.       czas wsch.         czas
              euro.               euro.        moskiewski

A teraz kilka przykładowych zadań. + porady

1. W Krakowie jest godzina 12.30 czasu miejscowego słonecznego. Oblicz, która godzina jest w Tokio i w New York City.
Kraków 50°N   20°E
Aby zrobić to zadanie potrzebna nam jest dł. geograficzna tych miast. Najcześciej jest ona już podana.
a) Tokio 140° E
b) NYC 74° W

ad. a)
Jeżeli miasta są położone na tej samej połowie kuli ziemskiej (E i E lub W i W), wtedy długości odejmujemy od siebie, jeżeli są na różnych połowach to dodajemy dł.(W i E, E i W).
1° (60') = 4 minuty
15° = 1h
1' = 4 sek
140°E - 20°E = 120°
120° x 4 min. = 480 min = 8h

Ruch obrotowy to zachód → wschód, czyli do miast polożonych na wschodzie dodajemy czas, a na zachodzie odejmujemy.
12.30 + 8h = 20.30 - rozwiązanie

ad. b)
20°E + 74°W = 94°
94° x 4 min. = 376 min. = 6 h 16 minut

12.30 - 6h 16 min = 6.14 - rozwiązanie

2. Oblicz rożnice czasu strefowego między Tokio a NYC.
1 strefa = 15° = 1h

74° + 140° = 214°
214° : 15° = 14h 16 min. = 15 stref

Ruch obiegowy:
- pory roku
- rożne oświetlenie Ziemi
- rożne miejsca wschodu i zachodu Słońca w ciagu roku

Cechy oświetlenia Ziemi w różnych strefach.

Strefa międzyzwrotnikowa - Słońce dwa razy w roku góruje w zenicie. Wyjątkami są zwrotniki w których Słońce góruje tylko raz w roku.

Strefy umiarkowane - Słońce w tych strefach nigdy nie góruje w zenicie, nie wystepują tu również dni i noce polarne. Wysokość górowania Słońca jest wieksza od 0° i mniejsza niz 90°.

Strefy okołobiegunowe - Wystepują tu dni o noce polarne. Trwają one conamniej 24h (koła podbiegunowe). Im bliżej biegunów tym są dłuższe. na biegunach trwają pół roku.

Obliczanie wysokości Słońca:
Obydwie półkule Ziemi:
21 III
23 IX
h = 90° - szer. geogr. miejsca w którym jesteśmy

Półkula północna:
22 VI
h = 90° - szer. geogr. + 23°27'
22 XII
h = 90° - szer. geogr. - 23°27'

Półkula południowa:
22 VI
h = 90° - szer. geogr. - 23°27'
22 XII
h = 90° - szer. geogr. + 23°27'

Zadania:
Oblicz wysokość Słońca nad horyzontem w Nowym Jorku (40°N, 74°W) w południe:
a) w dniu równonocy wiosennej i jesiennej = 90° - 40° = 50°
b) w pierwszym dniu astronomicznego lata = 90° - 40° + 23°27' = 73° 27'
c) w pierwszym dniu astronomicznej zimy = 90° - 40° - 23°27' = 26°33'

2. Wskaż prawidłową odpowiedź. Lato na półkuli północnej jest wtedy, gdy promienie słoneczne padają prostopadle na:
a) zwrotnik Koziorożca
b) zwrotnik Raka - poprawna odpowiedź
c) koło podbiegunowe północne
d) równik